به گزارش تایسیز اذربایجان به نقل از فارس، خاک را به هنر کیمیا میکنند و ره به افلاک میپویند. چه اسم با مسمایی برای خاک «رُس» نهادهاند که رُستن و رویش دوباره را در ذهن تداعی میکند تا به مدد این هنر ماندگار ایرانی و آذربایجانی، مُشتی خاک را جان ببخشند و ریشه هنر را در […]
به گزارش تایسیز اذربایجان به نقل از فارس، خاک را به هنر کیمیا میکنند و ره به افلاک میپویند. چه اسم با مسمایی برای خاک «رُس» نهادهاند که رُستن و رویش دوباره را در ذهن تداعی میکند تا به مدد این هنر ماندگار ایرانی و آذربایجانی، مُشتی خاک را جان ببخشند و ریشه هنر را در چشمه جوشان عشق و ذوق و خلاقیت آبیاری کنند.
سخن از صنعتی است که تا دیروز محور تجارت و زندگی و معیشت بود و اکنون هنری است خلوت گزیده در کُنج فراموشی که با وجود کم سو شدن فانوس رونق و کاربردش، هنوز شمع وجود و حیاتش به لطف شهرآشوبی و قریحه مردان و زنانی از قبیله عشق و زیادوستی، در تلالو و دست افشانی است.
« سفالگری» این هنر اصیل و منحصر به فرد ایرانی با قدمتی چندین هزار ساله، ریشه در تاریخ این سرزمین دارد. کاوشهای باستان شناسی گرفته تا کتب مستند و مرجع بر اصالت ایرانی آن مهر تائید زدهاند. هر چند پیدایش ظروف چینی و روف و کریستال و آرکوپال و … از اعتبار تجاری آن کاست اما کیست که نداند حاصل دست افشانی انگشتانی که با اختلاط آب و خاک، چه آثار شگفت انگیز و مسحور کنندهای را خلق میکند؟ کیست که نخواهد شوق دیدگان سفالگری را در تعقیب «گِل» مرده چرخ دوّار کارگاه دنبال نکند؟
کیست که زیبایی مسحور کننده اثر تولید شده به دست هنرمندان جوان سفالگر را ببیند و زبان به تحسین و تمجید باز نگشاید و راهاندازی اولین موزه و خانه سفال تبریز را شاید کمترین کاری دانست که در این شهر برای احیا و صیانت از این هنر انجام شده است.
چه زیبا حرکتی است برگزاری جشنوارهای با همین رویکرد در شهری که قدمت و تاریخ پرفروغ آن بر لوحهای سفالی نقش بسته و ظروف سفالی به یادگار مانده از هزار توی تاریخ، بر قدمت و تاریخ دراز این سرزمین مُهر تائید میزند. برگزاری جشنواره سفال در قطب هنر سفالین ایران، تبریز، پارک ولیعصر!
اولین جشنواره سفال آذربایجان به همت جمعی از هنرمندان این رشته با عنوان « قیرمیزی پالچیق» در تبریز برگزار میشود. « محمدحسین یعقوبی» دبیر برگزاری این جشنواره ابتکاری، در مورد جزئیات برگزاری این جشنواره با ما به صحبت مینشیند. به گفته، یعقوبی، اولین بار پیشنهاد برگزاری چنین جشنوارهای سال ۱۳۸۷ با همین نام به سازمان میراث فرهنگی ارائه شد اما متاسفانه جامه عمل نپوشید. تا اینکه با همکاری انجمن مجسمهسازان استان، جمعی از اساتید و هنرجویان این رشته در دانشگاههای تبریز، و با حمایت شهرداری منطقه یک و سازمان فرهنگی و هنری این جشنواره در محل پارک ولیعصر تبریز راهاندازی و برگزار شد.
یعقوبی که مدیر عامل خانه تشکلهای غیردولتی آذربایجان نیز است وعده داد تا دبیرخانه دائمی این جشنواره به زودی تاسیس شده و برگزاری چنین جشنوارهای در تقویم هنری این شهر ثبت و ضبط شود.
انتظار میرود با تشکیل این دبیرخانه، در سالهای آتی هم شاهد برگزاری باشکوه این جشنواره هنری در سطح منطقهای و کشوری نیز در شهر تبریز باشیم.
او از خانوادهها میخواهد که به جای خرید لوازم و اسباببازیهای مضر و شیمیایی برای کودکان، استعدادهای هنری و تجسمی کودکان خود را با این خاک اصیل و این هنر زیبا شکوفا کنند. هم ارزان است و هم در دسترس و هم اینکه آثار و تبعات لمس دست کودکان با مواد شیمیایی را ندارد.
وحیده کرامت بخش، از آن دست هنرمندانی است که آستین بالا زده و با روپوش سفید اما گِلی خود، به دنبال رتق و فتق امور است. از یکی از هنرجویان جوان می خواهد تا آب برای نمایشگاه بیاورد و از دیگری میخواهد که زحمت انتقال خاک رسها را از نقطه دیگری از شهر و از عینالی به نمایشگاه بکشد. همزمان هم با ما به صحبت مینشیند.
خانم کرامت، در عین حال مسئول تشکل زنان خود سرپرست است و به عنوان بخش جنبی جشنواره، به جذب کمک های مردمی و دولتی برای حمایت از زنان بی سرپرست شهرمان در این جشنواره حضور فعالی دارد.
او در مورد استقبال مردم و به ویژه کودکان برای ما میگوید: « باور نمیکردیم چنین استقبال شایانی را از سوی شهروندان شاهد باشیم. فکر میکردیم که چون کار سفالگری این روزها از مُد افتاده دیگر خانوادهها استقبالی نمیکنند اما خوشبختانه حضور پرشور جوانان و هنرمندان برای ما انگیزه مضاعف ایجاد کرد. مخصوصا کودکان و نوجوانان خوش ذوق و آیندهدار این شهر.
او اما از برخی بیمهری برخی مسوولان و دستگاهها گلایه کرد. از امکانات اندک و عدم حمایتهای مالی برای برگزاری غرفههای این نمایشگاه و عدم بها دادن به کار و تلاش خودجوش نوجوانان و جوانان حاضر در این نمایشگاه.
کرامت حتی از برخی مطالعات و تجارب خود در زمینه تاثیر خاک رُس و سفال گری در درمان برخی از افسردگی ها و بیماریهای روحی و روانی سخن گفت و افزود: این موفقیت در برخی کشورها مانند هند و چین به اثبات رسیده است. او به عنوان یک مشاور روانشناسی از قصد و نیت خود برای سنجش و ارزیابی اثر سفالگری بر درمان و یا کاهش عوارض و بیماریهای روحی و روانی در آینده نزدیک خبر داد.
یعقوبی، در ادامه صحبتهای ما از اهداف این جشنواره برای ما میگوید: آموزش و ارتقای جایگاه این هنر اصیل در سطح آذربایجان و ایران، آشنایی خانوادهها با این هنر، اشتغالزایی برای خانوادهها و جوانان و صیانت از این هنر بومی در سطح ملی و جهانی!
در روزهای آمادهسازی این نمایشگاه و جشنواره، اساتید بزرگی نیز برای بازدید از روند آمادهسازی این نمایشگاه به این محل میآیند. استاد عباچیزاده، استاد وهابنژاد، استاد قنادیان و …
یعقوبی همچنین امیدوار است با گردهم آیی برخی بزرگان و اساتید و هنرجویان سفال در این جشنواره، زمینه تعامل، همفکری و همکاریهای بیشتر برای تعالی و ارتقای این هنر بیشتر فراهم شود.
هر چند این جشنواره عنوان شهر تبریز و آذربایجان را یدک میکشد اما از آنجایی که هنر، حد و مرز نمیشناسد هنرمندانی از شهرهای همدان، پاوه، خراسان، نیشابور و … که اکنون مقیم تبریز شدهاند در این نمایشگاه حضور دارند. برخی از آنها سالها پیش دانشجوی دانشگاههای تبریز بودند اما به خاطر علاقهشان به این هنر در این شهر ماندگار شدهاند!
به گوشه دیگری از این نمایشگاه میرویم. هنرمندی از نیشابور، با جدیت و پشتکار، سرگرم پیکرتراشی یکی از مشاهیر ادبی و چهرهپردازی آن است. چنان مشغول کار خویش با خاک و آب و گِل است که حضور ما را متوجه نمیشود.
در گوشه دیگری از نمایشگاه، تعدادی از هنرمندان به عنوان نمادین، سرگرم ساختن کورهای واقعی هستند تا برخی از آثار ارزشمند را با قرار دادن در این کوره، ماندگارتر سازند و بدین ترتیب یکی از مراحل کار با سفال را به صورت عینی و واقعی به مردم نشان دهند.
در گوشه دیگری از نمایشگاه، چند جوان هنرمند سرگرم ساختن پیکر مشاهیری مانند فضولی، خاقانی و شهریار هستند.
در قسمت دیگری از این نمایشگاه، هنرمندانی سرگرم ساختن ماکت بزرگی از «برج یانقین» یا همان برج تاریخی آتش نشانی تبریز هستند. بعد از پایان کار ساخت این نماد زیبا، به شکلی ابتکاری پخته شده و به یکی از موزه های شهر انتقال خواهد یافت.
غرفههایی هم از شهر «کوزهکنان» از توابع شهرستان شبستر در این نمایشگاه حضور دارد. کوزهکنان در بین راه شبستر به تسوج، یکی از کانونهای مهم و فعال در زمینه کار سفالگری در سطح کشور است تا جایی که نام قدیمی و تاریخی این شهر کوچک خود گویای شغل اغلب ساکنان این شهر است. این شهر در کنار منطقه لاله جین استان همدان دو قطب مهم و اصلی سفالگری هستند.
به گفته مسئول برگزاری این نمایشگاه، خاکهای رُس مورد نیاز در این جشنواره اغلب از این منطقه آورده شدهاند. غرفه «کوانتومی» یا هنر مجسمهسازی با کاغذ و مقوا، کوره مجسمه، نقش برجسته، قلبهای سبز و «مادر و کودک » از دیگر بخشها و قسمتهای جذاب این نمایشگاه است.
یعقوبی، بر نقش حمایتی دستگاههای فرهنگی، هنری و شهری از این هنرمندان را باز هم یادآور میشود و از مدیریت شهری و زیباسازی شهرداری تبریز و سایر شهرها میخواهد که با بها دادن به این هنر، فضاهای خموده و خسته شهری را با این هنر زیبا روح و جانی دوباره ببخشند.
او حتی اعلام آمادگی میکند که هنرمندان این رشته در تبریز با کمترین هزینه و قیمت، مجسمه مشاهیر بزرگ آذربایجان را بازآفرینی کرده و در معرض دید عموم بگذارند.
……………………………………………………….
گزارش از محمدامین خوشنیت
……………………………………………………..
