تغییر سنتِ «رفتن سر چشمه» در مراغه تایسیز نیوز- رفتن به سر چشمه‌ها و کنار رودخانه‌ها در آخرین چهارشنبه سال به عنوان یکی از آیین‌های سنتی آذربایجان، در مراغه دچار تغییر بنیادین شده است و مردم در سال جاری به جای کوزه و آیینه، تنها با مواد محترقه در کنار صوفی‌چای این شهرستان حاضر شدند. […]
تغییر سنتِ «رفتن سر چشمه» در مراغه
تایسیز نیوز- رفتن به سر چشمه‌ها و کنار رودخانه‌ها در آخرین چهارشنبه سال به عنوان یکی از آیین‌های سنتی آذربایجان، در مراغه دچار تغییر بنیادین شده است و مردم در سال جاری به جای کوزه و آیینه، تنها با مواد محترقه در کنار صوفی‌چای این شهرستان حاضر شدند.
به گزارش تایسیز نیوز به نقل از ایرنا مردم مراغه در این روز طبق یک سنت قدیمی و برای طلب برکت و روشنایی و برآورده شدن آرزوهای خود در شهر به حاشیه صوفی‌چای و در روستاها بر سر چشمه‌ها می‌رفتند و صبح خود را با آب و آینه آغاز می‌کردند.
حتی برخی از آنان کوزه‌های سفالی را از آب پر می‌کردند و آن را به عنوان مظهر روشنایی و برکت به خانه‌هایشان می‌برند اما اکنون دیگر نه از کوزه خبری است و نه آینه؛ نه جلوه‌ای از این سنت به جا مانده است و نه جذابیتی.
مردم هنگام برگشتن از سر چشمه هم کوزه‌هایشان را به عنوان نمادی از برکت از آب پر می‌کردند و به خانه می‌آورند تا به در و دیوارهای خانه و حیاط بپاشند و همه این موارد، جلوه‌هایی برای عکاسی و جذابیتی بر توسعه گردشگری به شمار می‌رفت.
مردم این خطه باور داشتند که شستن دست و صورت و خوردن آب تمیز چشمه در آخرین چهارشنبه سال موجب برکت، برآورده شدن آرزوها و خوشبختی دختران و پسران جوان میشود.
«یعقوب طالبی» رئیس سابق اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مراغه یکی دیگر از جلوه‌های این آیین سنتی را یادآوری و بیان می‌کند: مردم در گذشته دسته‌دسته به سمت روخانه صوفی‌چای می‌رفتند و با خواندن «آتیل ماتیل چارشنبه، آینا کیمین بختیم آچیل چارشنبه / مثل آینه بختم را روشن کن» از روی آب می‌پریدند.
به گفته وی مردم با حضور در کنار چشمه و رودخانه، همه مشکلات و سختی‌ها را به آب که مظهر پاکی است می‌سپردند تا سال نو را با شادی و خوشی آغاز کنند.
دکتر «اصغر محمدزاده» فارغ‌التحصیل دکتری تخصصی تاریخ شرق بیان کرد: جشن‌های چهارشنبه‌سوری در آذربایجان باشکوه‌تر از سایر مناطق ایران برگزار می‌شد و تا حدود ۵۰ سال قبل، از چهار جشن در چهار چهارشنبه اسفندماه تشکیل شده بود.
وی اضافه کرد: اولین هفته «یل چرشنبه‌سی» یا «چهارشنبه باد» نام داشت و به چهارشنبه دوم اسفندماه «توپراق چرشنبه‌سی» یا «چهارشنبه خاک» اطلاق می‌شد.
وی اظهار داشت: «اوت چرشنبه‌سی» یا «چهارشنبه‌سوری آتش» در سومین چهارشنبه اسفندماه برگزار می‌شد و آخرین چهارشنبه‌سوری به «سو چرشنبه‌سی» شهرت داشت و باشکوه برگزار می‌شد.
به گفته نویسنده کتاب «تاریخ دارالملک مراغه»، مردم قبل از طلوع آفتاب کوزه‌های قدیمی را می‌شکستند و با کوزه‌های جدید بر سر چشمه و رودخانه می‌رفتند؛ کوزه‌های پرآب را در منازل خودشان تا پایان جشن‌های عید نگه می‌داشتند و گاهی نیز با آن استحمام می‌کردند.
وی افزود: حتی دختران دم‌بخت از موهای خودشان قیچی می‌کردند و آن را در آب می‌انداختند تا بخت‌شان باز شود و گاهی زنان آب رودخانه را قیچی می‌کردند تا گره‌های زندگی‌یشان باز شود.
دکتر محمدزاده اظهار داشت: زنان در شب چهارشنبه دلمه برگ مو می‌پختند و لباس قرمز می‌پوشیدند و به دستان خودشان حنا می‌گذاشتند که سال نو را نوید می‌داد.
وی افزود: چراغ خانه‌ها در آخرین چهارشنبه سال تا صبح روشن بود اما این سنت‌ها به تدریج با تغییر مواجه شده است که امیدواریم نسل‌های جدید این آیین‌ها را حفظ کنند.
«رسول اسدی»، مسئول مرکز فوریت‌های پزشکی و اورژانس ۱۱۵ مراغه نیز بیان کرد: آیین سنتی رفتن به حاشیه صافی‌چای در سال جاری ۲ مصدوم با ترومای چشم و دست و پا برجا گذاشت.
به گزارش تایسیز نیوز صیانت از همین سنت‌ها به ویژه در کهن‌شهری چون مراغه نه تنها موجب حفظ فرهنگ بومی و محلی میشود، بلکه به تدریج ظرفیت گردشگری این شهرستان را تقویت می‌کند.
