طرح سلام؛ نقشه راهی برای احیای محلات و ارتقای سلامت اجتماعی در آذربایجان‌شرقی
طرح سلام؛ نقشه راهی برای احیای محلات و ارتقای سلامت اجتماعی در آذربایجان‌شرقی
«طرح سلام» با نگاهی بلندمدت و رویکردی پایین‌به‌بالا، می‌کوشد تا با احیای سرمایه اجتماعی و استفاده خردمندانه از ظرفیت‌های درون‌محلی، نسخه بومی و پایدارتری برای حل مسائل اجتماعی و ارتقای کیفیت زندگی ارائه دهد.

به گزارش تایسیز نیوز ،در نشست هم‌افزایی فرماندهان پایگاه‌های مقاومت حوزه شهید دستغیب، مدیرکل بهزیستی آذربایجان شرقی از راه‌اندازی طرح جامع «سلامت اجتماعی محله‌محور» (سلام) به عنوان یک راهبرد کلان برای تحول در خدمات‌رسانی اجتماعی خبر داد. این طرح، الگویی نوین است که همبستگی بین‌دستگاهی و مشارکت حداکثری مردم را اساس کار خود قرار داده است.

فلسفه و هدف کلان؛ گذر از خدمات پراکنده به مداخلات یکپارچه

فرگل صحاف، هدف اصلی این طرح را ارتقای کیفیت خدمات اجتماعی و رفع نارسایی‌هایی مانند عدالت در ارائه خدمات عنوان کرد. به گفته وی، «سلام» تنها یک برنامه مقطعی نیست، بلکه طرحی جامع برای ارتقای سلامت اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی مردمان محله  است که می‌خواهد با استفاده از مشارکت خود مردم و بدون نیاز به اعتبارات جدید، محله را به «الگوی موفق اجتماعی» و «شبکه پایدار حمایت اجتماعی» تبدیل کند.

ارکان سه‌گانه اجرایی؛ خانواده، مدرسه، محله

مدیرکل بهزیستی استان در تبیین مبانی نظری طرح، به سه نهاد منشأ اثر در جامعه اشاره کرد: – خانواده: به عنوان مهمترین و پایدارترین نهاد  – مدرسه: به عنوان کانون آموزش و پرورش نسل‌ها.  – محلات: به عنوان بستر واقعی زندگی و تعاملات اجتماعی.

وی تأکید کرد: «هر مکانی که انتخاب شود، کانون فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی محله خواهد بود و این سه رکن، پایه‌های اصلی خدمت‌رسانی و کاهش آسیب‌های اجتماعی هستند.»

سازوکار اجرا؛ دولت تسهیل‌گر، مردم بازیگر اصلی

صحاف با تشریح مکانیسم اجرا، خاطرنشان کرد اصل کار بر پایه «تعاونی‌های محله‌محور» استوار است. جزئیات این مکانیسم عبارتند از:
– احیای محله از درون: استفاده از ظرفیت‌های موجود درون‌دستگاهی و محلی مانند تسهیلگران محلی، مراکز مثبت زندگی، سی.بی.آرها (توانبخشی مبتنی بر جامعه) و شرکت‌های تعاونی.
– مداخله هدفمند: تمامی ارگان‌ها با شناسایی ظرفیت‌ها، نسبت به احیای محله اقدام می‌کنند.
– گذار به حکمرانی اجتماعی: هدف نهایی این است که «سازمان‌های مردم‌نهاد گرداننده کار باشند و دولت خدمات خود را از طریق آن‌ها ارائه دهد.» این یعنی تغییر نقش دولت از مجری مستقیم به «حامی و ناظر».

فاز نخست و برنامه‌های عینی؛ از مدارس تا تعاونی‌ها

اجرای این طرح با برنامه‌های کاملاً عملیاتی و ملموس برای ساکنان محله آغاز شده است:
– استفاده از مدارس در شیفت بعدازظهر: برای احیای آیین‌ها و ورزش‌های محلی و همچنین ارائه متمرکز خدمات بهزیستی.
– خدمات به گروه‌های ویژه: ارائه خدمات به سالمندان و افراد دارای معلولیت، استعدادیابی کودکان و نوجوانان، و ارائه خدمات شغلی و توانمندسازی خانواده‌ها.
– ایجاد تعاونی‌های محلی: برای تقویت اقتصاد محله و ایجاد اشتغال.
– آغاز نمادین با «میز مهر و گفت‌وگو»: این طرح چند هفته پیش با افتتاح «میز مهر و گفت‌وگو» برای سالمندان محله کلید خورد.

 مراکز مهر و گفتگو؛ پناهگاهی در برابر انزوای سالمندان

صحاف به تشریح یکی از اولین دستاوردهای عینی طرح پرداخت:

مراکز مهر و گفت‌وگو، فضاهای اجتماع‌محور ویژه سالمندان و بازنشستگان هستند که با هدف ایجاد محیطی دوستانه، حمایتی و پرنشاط راه‌اندازی می‌شوند. این مراکز مکانی هستند برای خلاصی از احساس تنهایی، اشتراک تجربیات و شرکت در فعالیت‌های گروهی.

  اهداف تفصیلی طرح؛ از سلامت فردی تا همکاری نهادی

مدیرکل بهزیستی در پایان، اهداف جزئی این طرح بزرگ را به شرح زیر برشمرد:

الف) اهداف سلامت‌محور:  – ارتقای سلامت روانی، جسمی و اجتماعی سالمندان.  – کاهش فشار روانی و انزوا از طریق آموزش مهارت‌های زندگی و خودمراقبتی.

ب) اهداف اجتماعی‌محور: – تقویت مشارکت اجتماعی سالمندان و استفاده از ظرفیت‌های نخبگانی بازنشستگان.  – تقویت حس تعلق، همبستگی اجتماعی و روابط میان نسلی.

ج) اهداف حمایتی:  – حمایت از خانواده‌ها با ارائه خدمات مشاوره و راهکارهای مراقبتی.

د) اهداف نهادی و کلان:  – تقویت همکاری‌های بین‌بخشی میان نهادهایی مانند وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان بهزیستی، وزارت آموزش‌وپرورش، سپاه و بسیج و..