به گزارش تایسیز نیوز ، علی ربیعی، دوشنبه در همایش «آینده جمعیت ایران در نگاه صاحبنظران علوم اجتماعی»، با تأکید بر اینکه رسیدن به اصلاح سیاستها نیازمند انتقاد از سیاستها است، اظهار کرد: بحث کاهش یا افزایش جمعیت از سه دهه پیش در کشور ما مطرح شده است، ولی سیاستگذاری جمعیت در هر ۲ بحث کاهش فرزندآوری و افزایش جمعیت، مبتنی بر آیندهنگری و دانش اجتماعی نبوده است.
وی افزود: ما اغلب فهمهای درست را با سیاستگذاریهای غلط به انحراف کشاندهایم که از جمله آن میتوان به سیاستگذاری جمعیت اشاره کرد که اکنون نیازمند اصلاحات است، زیرا سیاستگذاری غلط در مسائل مختلف، اجازه رسیدن به اهداف را نداده است.
وی ادامه داد: ما به بحث فرزندآوری و اندازه جمعیت بیشتر با نگاه اقتصادی پرداختهایم و موضوع از دست دادن فرصتها از پنجره جمعیت را نادیده گرفتهایم؛ در سال ۱۳۹۲ نرخ باروری ۱.۸ بود و امروز پس از اجرای سیاستهای افزایش جمعیت به ۱.۴۵ کاهش یافته است.
ربیعی خاطرنشان کرد: در ایران با تغییر جمعیتی صرف روبهرو نیستیم، بلکه با دگرگونی سهلایهای مواجه هستیم که شامل تغییر کمی جمعیت، تغییر کیفی جمعیت در نسلها و زنان بهعنوان سرمایه انسانی استراتژیک میشود.
وی افزود: لایه نخست به کاهش تولدها و افزایش سالمندان اشاره دارد و امسال برای نخستین بار تعداد ولادتهای سالانه کشور به زیر یک میلیون کاهش یافته و ایران به ریل سالمندی رسیده و در دهههای آتی نیز با جمعیت سالمند روبهرو میشود. امروز با تغییر هندسه جمعیت هم مواجه هستیم، بهطوریکه در استانهایی مانند گیلان الگوی سالمندی داریم، ولی در سیستان و بلوچستان هنوز ساختار سنی جمعیت جوان است.
وی ادامه داد: هفت میلیون ایرانی فاقد بیمه پایدار تأمین اجتماعی هستند و این موضوع باعث این نگرانی شده که در آینده سالمندان ما بدون بیمه پایدار تأمین اجتماعی خواهند بود، بنابراین سیاستگذاری معطوف به سالمندی باید مبتنی بر آیندهپژوهی باشد.
دستیار اجتماعی رئیسجمهور اظهار کرد: ایران از نظر جمعیتی یک کشور ۲ سرعته (جوانی و سالمندی) شده است و اگر این ۲ سرعت را در سیاستها بهطور همزمان نبینیم، در مدیریت سالمندی و جوانی عقب میمانیم.
وی با بیان اینکه لایه دوم تغییر جمعیتی که در سیاستگذاری جمعیتی دیده نشده است، تغییر نگرشها و سبک فرزندگزینی در دهه های ۱۳۸۰ و ۱۳۹۰ است، گفت: این تغییرات نگرشی با سرعت در حال انجام است و منطق آن با نسلهای قبلی فرق دارد، ولی ما به تغییرات کیفی جمعیت توجهی نداریم و با کارهایی چون اعطای وام به دنبال تغییر کمی جمعیت هستیم و با این روش، در سیاستگذاری این گروه در آینده با مشکل مواجه میشویم.
وی ادامه داد: ما در فهم روابط علمی تغییرات رفتارها عقب ماندهایم؛ حدود سه میلیون نفر در بازه سنی ۱۵ تا ۲۴ ساله هستند که نه تحصیل میکنند و نه شاغل هستند و این یعنی اتلاف پنجره جمعیتی و نسلی که روایت زندگی آن در حالت تعلیق مانده و حاشیهنشین توسعه هستند. ما بدون گفتوگو در ترکیب چنین جمعیتی نمیتوانیم با شعار فرزند بیشتر و وام فرزندآوری پیش برویم و محکوم به ناکامی هستیم.
مدیریت تغییر کمی جمعیت بدون جدی گرفتن تفغییر نسل ها ناممکن است
ربیعی تأکید کرد: اگر تغییر نسلها را جدی نگیریم، تغییر کمّی جمعیت را نمیتوانیم مدیریت کنیم.
وی با بیان اینکه لایه سوم تغییر جمعیتی، بحث زنان است، اظهار کرد: یکی از تعیینکنندهترین متغیرهای آینده، زنان هستند و سرمایه انسانی نوظهور ایران محسوب میشوند که هنوز بهدرستی درک نشده و منجر به تغییر در سیاستگذاریها نشده است.
وی ادامه داد: از دهه ۱۳۷۰ به بعد یکی از عمیقترین جهشهای منطقه در بحث زنان مربوط به افزایش نقش بانوان در آموزش عالی بوده، اما هیچ سیاستگذاری معطوف به زن در آینده وجود نداشته و انجام نگرفته است. امروز نرخ مشارکت زنان ۱۳ درصد است که نشان میدهد این سرمایه را تولید کردهایم، اما زمینه بهکارگیری آن بهدرستی تعریف نشده است.
رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات گفت: ۲ عامل اقتصادی و امید به آینده، عنصر اصلی عدم فرزندآوری و ازدواج است که باید در کنار یکدیگر آنها را ارزیابی کرد. در شرایطی که جوان کمتر به ساختن فکر میکند، سالمند احساس بیاثری دارد و زنان به حاشیه رانده شدهاند، سیاستگذاری موفقی نخواهیم داشت.
وی با بیان اینکه سیاست جمعیتی بدون زمینه فرهنگی و ارتباطی ناقص است، افزود: مشکلات و مسائل دیده میشود، ولی باید با فهم درست و کنار همدیگر از آنها عبور کنیم. ایران با انسانهایی که در دورههای مختلف مثل حافظ، مولانا و سهروردی پرورش داده است، ایران است و ما مدیون این افرادی هستیم که نقش خود را در تاریخ بهدرستی ایفا کردهاند.
وی به نقش و سابقه تبریز نیز اشاره کرد و گفت: تبریز حق زیادی بر گردن تمدن ایران دارد و خاستگاه عقلانیت انتقادی و نهادساز در تاریخ ایران بوده است و در علوم دینی نیز با اشخاصی چون علامه طباطبایی و محمدتقی جعفری، فلسفه را به مثابه گفتوگو با زمانه مطرح کردهاند.
ربیعی گفت: هنوز هم وقتی «حیدربابا» را میخوانم، نوشتههای شهریار بزرگ در زندگیام جاری میشود و گریه میکنم. اگر از شهید آلهاشم در حوزه دین افراد بیشتری بودند، امروز میتوانستیم دینداران بیشتری داشته باشیم.
- منبع خبر : ایرنا
