به گزارش تایسیز اذربایجان به نقل از فارس، ۱۵ آبان ماه به نام روز وقف نامگذاری شده و در همین راستا دهه بزرگداشت وقف همزمان با سراسر کشور از روزسه شنبه ۱۵ آبان ماه آغاز و تا پنجشنبه ۲۴ آبان ماه ادامه می یابد که روز سه‌شنبه ۱۵ آبان ماه مصادف با ۲۷ صفر به‌عنوان اولین […]
به گزارش تایسیز اذربایجان به نقل از فارس، ۱۵ آبان ماه به نام روز وقف نامگذاری شده و در همین راستا دهه بزرگداشت وقف همزمان با سراسر کشور از روزسه شنبه ۱۵ آبان ماه آغاز و تا پنجشنبه ۲۴ آبان ماه ادامه می یابد که روز سه‌شنبه ۱۵ آبان ماه مصادف با ۲۷ صفر به‌عنوان اولین روز، با ” عنوان وقف، رسانه، ترویج موقوفات” مشارکتی نامگذاری شده است.
بنابراین در آستانه آغاز دهه وقف، و اینکه یکی از این روزها به نام وقف، رسانه، ترویج موقوفات نامگذاری شده، این روز را بهانه کردیم تا اینکه به نقش و رسالت نقش وسایل نوین ارتباط جمعی در ترویج و توسعه فرهنگ وقف بپردازیم.
از سویی از آنجایی که در جهان امروز وسایل ارتباط جمعی، مطبوعات، رادیو و تلویزیون، تئاتر، سینما، اینترنت، دیگر شبکه های مجازی و ماهواره ای، تلفن، مجلات و نشریات و… با انتقال اطلاعات و معلومات جدید و مبادله افکار و عقاید عمومی، در راه پیشرفت فرهنگ و تمدن بشری نقش بزرگی را بر عهده گرفته اند، در این میان رسانه‌های ارتباط جمعی در عصر ارتباطات و اطلاعات یکی از مهم‌ترین ابزارهای دسترسی به اهداف تلقی می شوند، بنابراین باید از این ظرفیت در حد توان به موقع و بهتر در جهت گسترش فرهنگ دینی و تحقق مقاصد آیین حق الهی از جمله ترویج سنت حسنه وقف، بهره‌مند هستند.
روزی برای آشتی؛ وقف و رسانه
برخی صاحب نظران و کارشناسان علت کم رونقی وقف در سده‌ها و سالهای اخیر در نظام جامعه اسلامی را ضعف اطلاع رسانی بیان میکنند. جالب‌تر آنکه فعالیت کم رنگ رسانه‌ها در این عرصه همچنین باعث شده، دستگاه‌ها و نهادها و حتی مسئولان و دست اندرکاران این حوزه از عملکرد و نحوه پرداخت رسانه‌ها به وقف گله‌مند باشند.
بنابراین، سووالی که در این یادداشت و تحلیل در پی پاسخ به آن هستیم، اینکه چگونه می‌توان از رسانه‌های نوین برای نهادینه کردن و گفتمان سازی سنت حسنه وقف بیش از اینها در جامعه اسلامی بهره‌مند شد؟
با این وجود آنچه در این زمینه مهم به نظر می‌رسد اینکه، وقف یکی از برترین و پردوام‌ترین مصداق‌های نیکوکاری به مردم و کمک به هم نوعان است. از این روی، جدایی انسان از خواسته‌های مادی که گوشه‌ای از آن، به وسیله نهاد وقف، مجال بروز می‌یابد، آدمی را به سمت کمال و سعادت رهنمون می‌کند. از این رو، گفته‌اند وقف از جمله نمادهای عملی تزکیه نفس و وارستگی از تعلقات نفسانی است که همواره در خدمت اخلاق و تربیت انسانی، نقش خود را به خوبی ایفا کرده است.
حال به عقیده بسیاری از کارشناسان و فعالان این حوزه آنچه در این چرخه اهمیت فراوان دارد اینکه، سنت حسنه وقف هرچند در طول تاریخ اسلام بیش از هر آئین دیگری مورد توجه بوده و از این طریق نیازهای اجتماعی و فردی فراوانی تامین و در پیشرفت علم و دانش جامعه و گسترش تمدن و شهرسازی آثار پربرکتی از خود به جای گذاشته و در حال حاضر نیز با همه بی‌مهری‌ها و مصادره‌های علنی و مخفیانه در زمینه موقوفات هنوز هم موقوفات یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌های کشوری را تشکیل می‌دهد که اگر این سرمایه عظیم طبق اصول اقتصادی و مدیریتی و حقوقی صحیح اداره شود می‌تواند تامین کننده مصالح مختلف فردی و اجتماعی بوده باشد.
وقف؛ چشم انتظار رسانه‌ها
البته باید توجه داشت که احیای وقف بدون همکاری و کمک رسانه‌ها و اطلاع رسانی صحیح وسایل ارتباط جمعی ممکن نیست و رسانه‌ها باید به این نوع امور بیشتر توجه کنند. اگر رسانه‌ها وقف را تبلیغ و ترویج کنند و راه و رسم صحیح آن را تعلیم دهند، وقف در جامعه بسیار زیاد و اعتماد مردم جلب می‌شود.
از سویی ترسیم جلوه‌های فرهنگی و هنری وقف در جامعه از رسالت‌های مهم رسانه‌ها است. اصحاب رسانه می‌توانند فعالیت‌های اوقاف را در هدایت جامعه به سوی ترویج فرهنگ وقف یاری دهند تا بتوان از این سنت حسنه به عنوان پشتوانه اقتصادی دین و توسعه فرهنگی و اجتماعی کشور استفاده کرد.
با این اوصاف برای تحقق بخشیدن نقش رسانه‌ها در این حوزه، پرداختن به مسایلی چون مخاطب شناسی، زمان‌شناسی و نیازشناسی بیش از هر چیر دیگر ضروری است، چرا که به عقیده فعالان این بخش از جمله راهکارهای احیای سنت حسنه وقف، جذب افراد متمکن در خصوص وقف و موقوفات، نظارت بر موقوفات، عمل به نیات واقفان، تدوین و ساماندهی وقفنامهها و به ویژه برخورد با متصرفان موقوفات است، که در این راستا رسانه‌ها با توجه به کارکردهای همچون راهنمایی و رهبری، همگن‌سازی، نوگرایی و توسعه، آموزشی یا انتقال فرهنگ و نظارتی و مراقبتی نقش تعیین کننده‌ای می‌تواند، داشته باشد.
با این وجود، هر چند در سال های اخیر گام های موثری از سوی رسانه‌های گروهی درکشورمان برای تبلیغ و ترویج فرهنگ وقف و نهادینه‌سازی این سنت دینی در جامعه، ترویج فرهنگ نوع دوستی و افزایش حس همکاری، تعاون و نیکوکاری در جامعه و تلاش برای تقویت و افزایش مشارکت مردم در اداره، عمران و آبادانی موقوفات، بقاع متبرکه و سایر اماکن مذهبی صورت گرفته است، ولی به نظر می‌رسد در اول راه هستیم و باید پیش از اینها، برای بهره‌مندی از ظرفیت‌های رسانه‌ای برای گسترش فرهنگ دینی و تحقق مقاصد آیین حق الهی از جمله ترویج سنت حسنه وقف، همسو شدن با اجرای افق سیاست رسانه ای بر اساس چشم انداز توسعه نظام در جامعه اطلاعاتى عصر حاضر حرکت و تلاش کنیم.
افزون بر آنچه گفته شد، در نظام نوین جهانى، ما در عصر رسانه‌ها زندگی می‌کنیم؛ عصری که در آن رسانه‌های گروهی جزء جدایی‌ناپذیر زندگی انسان‌ها شده و نقش تعیین کننده‌ای در تعلیم و تربیت و انتقال میراث فرهنگی، اجتماعی و ارزش‌ها بر افکار عمومی را بر عهده دارند. حال در چنین جامعه‌ای، وسایل نوین ارتباط جمعی با تولید و توزیع مطلوب اطلاعات، نقش زیادی در بالا بردن آگاهی‌های گوناگون و ضروری به عهده می‌گیرند و جامعه را در نیل به تعالی و ترقی همه جانبه یاری میکنند.
وقف در قاب رسانه‌ها
حال این وظیفه رسانه‌های گروهی و به خصوص رسانه ملی است که برای گفتمان‌سازی و گسترش وقف و نهادینه کردن آگاهی‌های همگانی در این حوزه، بیش از اینها از ظرفیت‌های خویش استفاده شود.
در فرجام سخن باید گفت که رسانه‌ها ی نوین می‌توانند با ابتکار، نوآوری و با زبان روز و عامه مردم، و به خصوص با اطلاع رسانی مستمر، انعکاس خبری و نمایش‌های فیلم و سریال؛ نقش موثری را در تبیین فرهنگ و اهداف وقف می‌توانند، داشته باشند از این رو امروزه از جمله مهم‌ترین وظایف رسانه‌ها در این زمینه، تبیین کردن اهداف وقف، پرسش درباره چگونگی پرداختن به آن در سطح جامعه و در میان مردم، ترسیم جلوه‌های مختلف سنت حسنه وقف، رشد موقوقات، آگاهی بخشی نیازهای روز وقف، بازگویی وقف نوین، توسعه روح خیرخواهی در جامعه و طرح پرسش اینکه چرا جامعه امروز به وقف، نیازمند است، می باشد.
گزارش از موسی کاظم‌زاده
